29. Relacje między pisarzami a ich wydawcami – przyjaźń czy konflikt?

Hej dziewczyny! Zastanawiałyście się kiedyś, jak wygląda prawdziwa relacja między pisarzami a ich wydawcami? Czy to taka literacka love story, czy raczej walka na noże o każdą przecinkę? No cóż, prawda jak zwykle leży gdzieś po środku – bywa słodko, bywa kwaśno, a czasem tak intensywnie, że aż chce się napisać o tym książkę (ironia intended).

Od pierwszego spojrzenia do podpisania kontraktu – jak to się zaczyna?

Wyobraźcie to sobie: pisarz, świeżo upieczony autor debiutu, z bijącym sercem wysyła manuskrypt do wydawnictwa. A tam – redaktor lub redaktorka (często anonimowy bohater tej historii) wpada w zachwyt albo… odrzuca tekst po pierwszym zdaniu. Brzmi jak randka w ciemno, prawda? Też tak macie, że czasem pierwsze wrażenie to totalna loteria?

Gdy już dojdzie do „małżeństwa z rozsądku”, czyli podpisania kontraktu, zaczyna się prawdziwa jazda:

• Faza miodowego miesiąca: „Kocham twój styl!”, „To będzie bestseller!”, „Zmienimy tylko kilka drobiazgów…”
• Faza próby sił: „A może jednak główny bohater powinien być blondynem?”, „Czy tytuł nie jest za mało instagramowy?”
• Faza kompromisów: „Dobra, zostawimy tę scenę, ale proszę, usuń te trzy rozdziały o filozofii starożytnej”

Redakcyjna karuzela emocji – czyli kto tu tak naprawdę rządzi?

Tu zaczyna się prawdziwy test związku. Wydawca chce, żeby książka się sprzedawała (no shock here), pisarz często broni swojej wizji jak lwica swoich młodych. I wiecie co? Obie strony mają trochę racji!

Przykłady „gorących” tematów do kłótni:

Punkt sporny	Argument pisarza	Argument wydawcy
Okładka	„To moje artystyczne dziecko!”	„Musi się rzucać w oczy na półce w Empiku”
Tytuł	„Ma głęboki sens metaforyczny”	„Ale czy będzie się klikać w internecie?”
Terminy	„Sztuka nie może być ograniczana czasem!”	„Drukarnia czeka, a promocja już umówiona”

Historie, które mogłyby być scenariuszem telenoweli

Znam przypadek (oops, nie mogę podać nazwisk!), gdzie autor przez pół roku nie odbierał telefonu od wydawcy, bo… zmienił zdanie o zakończeniu książki. Albo sytuację, gdy redaktorka przyznała się, że ukrywała przed szefem fakt, iż pisarz przekroczył deadline o 8 miesięcy (bo „i tak by go nie zastąpiła”). Czy to nie brzmi jak relacje z toksycznym partnerem?

Kiedy relacja zamienia się w prawdziwą przyjaźń?

Ale nie wszystkie historie to dramaty! Są też takie duety, które trwają przez całą karierę autora. Co je łączy?

• Wzajemny szacunek – wydawca nie traktuje pisarza jak maszynki do produkcji tekstu, a pisarz rozumie, że książka to też produkt
• Otwarta komunikacja – zamiast cichego obrażania się, szczera rozmowa o oczekiwaniach
• Wspólna wizja – obie strony chcą, żeby książka była jak najlepsza, tylko czasem inaczej to definiują

Najlepsze relacje przypominają trochę przyjaźń z szkolną koleżanką – wiecie, że możecie sobie powiedzieć wszystko, nawet „ta sukienka cię pogrubia”, ale zawsze macie swoje dobre strony na pierwszym miejscu.

Jak wyglądają relacje pisarz-wydawca w erze social mediów?

O matko, to dopiero jest temat! Dziś pisarz może mieć bezpośredni kontakt z czytelnikami (hello, Instagram!), więc czasem wydawca traci monopol na „mówienie, co się sprzeda”. Z drugiej strony – czy każdy autor powinien być jednocześnie influencerem?

Mega ciekawe przypadki:

• Autorzy, którzy najpierw zdobyli fanów na TikToku, a potem dostali kontrakt (wydawcy teraz polują na takich!)
• Pisarze, którzy publicznie narzekają na swoje wydawnictwa – i dostają mnóstwo wsparcia od followersów
• Wydawcy tworzący „personal brand” – nie już anonimowi redaktorzy, tylko twarze z Instagrama

Też obserwujecie jakieś bookstagramerki, które potem wydały książki? Czy to nie jest trochę jak sytuacja, gdy koleżanka z pracy nagle zostaje influencerką?

Porady dla aspirujących pisarzy – jak nie zwariować w relacjach z wydawcą?

Jeśli marzysz o wydaniu książki (a może już wysłałaś manuskrypt?), oto moje nieprofesjonalne, ale szczere rady:

1. Nie traktuj sugestii redaktora jak osobistego ataku – to nie jest twój były, który krytykuje twoją nową fryzurę
2. Naucz się odróżniać walkę o ważne rzeczy od wojen o pierdoły – czasem lepiej odpuścić kolor okładki, byle zachować kluczową scenę
3. Pamiętaj, że to też biznes – nawet największy artysta musi czasem iść na kompromis
4. Znajdź „swojego” redaktora – chemia w tej relacji jest tak samo ważna jak w randkowaniu!

A jeśli już pracujesz z wydawnictwem – daj znać w komentarzu, jak to u ciebie wygląda! Jest bardziej „kłótnie o każdy przecinek” czy „hotel dla pary idealnej”? Czekam na wasze historie – może któraś będzie warta własnego romansu wydawniczego!

Podsumowanie: miłość czy wojna?

Jak to zwykle bywa w związkach – wszystko zależy od ludzi. Są pisarze i wydawcy, którzy po latach współpracy stają się przyjaciółmi (albo przynajmniej dobrymi znajomymi z branży). Są też takie relacje, gdzie obie strony po premierze książki odetchną z ulgą i nigdy więcej nie zamienią słowa.

Jedno jest pewne – dobra książka często rodzi się właśnie z tej kreatywnej napięcia między artystyczną wizją a rynkowymi realiami. Trochę jak z makijażem – czasem trzeba nałożyć trochę więcej korektora, żeby osiągnąć efekt naturalnego piękna, co nie?

A ty jak myślisz – pisarz i wydawca to bardziej przyjaciele, wrogowie, czy może… małżeństwo z rozsądku? Wrzucajcie komentarze, jestem mega ciekawa waszych opinii!